| 06-03-2021 |
Bergen op Zoom is haastig op zoek naar een toekomst. De gemeenteraad werkt aan een visie. Een politieke partij als de BSD heeft een visie op de toekomst van de stad. Maar bij de afweging of iets realiseerbaar is, zijn de gemeentelijke financiën van groot gewicht. En die zijn niet goed. De gemeente Bergen op Zoom is armlastig. In de politieke praktijk betekent het dat er vrijwel niets meer kan. De stad en haar dorpen beginnen zichzelf te verwaarlozen en men ruikt de armoede zelfs feitelijk. De ondergrondse vuilcontainers zijn te vies om zonder handschoenen aan te pakken en met de zomer in het vooruitzicht belooft dat qua stank niet veel goeds. Het gemeentelijk karretje dat de afvalbakken in het centrum leegt, is qua diesellucht soms na twintig minuten nog te ruiken. Geen goed voorbeeld en zelfs geen goed werkgeverschap ten opzichte van de aan het karretje verbonden medewerker.
Feitelijk speelt de gemeente en de gemeentelijke politiek een soort degradatievoetbal. Zelfs dat mooie Berge dreigt uit de eredivisie te ‘degraderen’. Ik schreef er recent een brief aan de collega raadsleden over; die ging over de BDO-benchmark-Nederlandse-Gemeenten-2021 waarbij we van de 56 gemeenten in de categorie 50.000 – 100.00 inwoners qua financiële soliditeit de 53ste zijn.
Keer op keer constateer ik dat we in de cruciale wedstrijden met de rug tegen de muur voetballen. We staan keer op keer achter en de trainers (kiezers, bedrijven, de provincie als toezichthouder) langs de lijn manen ons tot spoed en aanvallen met als gevolg dat de goaltjes in het verkeerde net vallen. Er is een gehaastheid die niet goed is voor de stad en haar dorpen.
Het probleem zoals ik dat zie, is het kleine, dorpse en kleinburgerlijke denken. Het probleem van “het gespeelde (degradatie-)voetbal” van nu is dat er maar één prijs is te verdienen of te verliezen valt: financieel zonder hulp overeind blijven!!
Het wordt tijd dat de gemeente weer beseft dat er ook Olympische prijzen te verdienen zijn. Een veelheid aan ‘sporten’ waarin je niet in alles hoeft uit te blinken. Ga voor eremetaal op de punten waarin je echt goed kan zijn. En ga dan voor de eredivisie. De sterke punten van Bergen op Zoom door de eeuwen heen waren haar ligging en haar functioneren als haven en stapelplaats. Dat heeft mij geïnspireerd het stuk “Mijn wereld verandert” te schrijven met de suggestie te komen tot een stedenbond van steden langs de Rijn-Schelde verbinding, verlengd tot Rotterdam/Parijs.
Op de ‘sporten’ waarop we medaillewaardig kunnen zijn, hebben we helaas tot nu toe geen ambities. Waarom zijn we geen lid van de League of Historical Cities? Kijkend naar hun Europese ledenlijst dan kunnen we – als we dat zouden willen – na 30 of 40 jaar een waardige plaats bereiken. Met een dergelijke ambitie kunnen we mogelijk heel wat zaken realiseren en financiële hulp krijgen van hogere overheden. Een andere soortgelijke ambitie zou kunnen zijn het lidmaatschap van de Organization of World Heritage Cities (OWHC). Wat vergt het? Durf! En de ambitie iets na te streven wat past bij onze geschiedenis en de ligging aan de Zuidelijke waterlinie en de West-Brabantse waterlinie.
Natuurlijk moet dan eerst een ‘vuiltje’ worden weggespeeld. De armoedeval waarin we nu zitten. Er zijn – mijn inziens – grofweg drie routes om dat ‘vuiltje’ kwijt te raken. Geen van de routes is makkelijk. Maar wie zijn achterste brandt, moet op de blaren zitten. Maar we kunnen eruit komen. Ook dat vergt durf en ambitie.
Optie 1: artikel 12
Tien tot vijftien jaar op een houtje bijten en de OZB 20 à 40 % omhoog. Dan gaan andere overheden fors mee betalen. Maar dan zal ons mooie Bergen en haar dorpen haar karakter en de meeste kwaliteiten kunnen behouden. Vermoedelijk veel meer dan wat nu dreigt te gebeuren. Een verpauperde buitenwijk van Roosendaal worden. Waar alleen prettig gewoond kan worden. Cultuur weg, monumenten in verval, sporten doen we elders, enz.
Optie 2: gemeentelijke herindeling nastreven
Deze optie kent wat mij betreft een drietal varianten.
De duo-stad optie (Roosendaal, Bergen op Zoom en Woensdrecht). Het grote voordeel is dan dat de provincie dan niet meer om onze roep om toe te treden tot de B5 – met alle subsidievoordelen – heen kan.
De Brabantse Wal optie (Bergen op Zoom, Woensdrecht en Steenbergen). We werken als Brabantse Wal-gemeenten al op een aantal punten samen.
De optie van Bergen op Zoom als centrumstad (Bergen op Zoom, Woensdrecht, Steenbergen, Tholen en Reimerswaal) en overgang naar de provincie Zeeland. Voor Den Bosch (de provincie) hangen wij, om het op zijn Oost-Brabants te zeggen, al vele jaren aan de achterste mem.
Optie 3: De sprong vooruit
Het leeg laten lopen/pompen van de Binnenschelde. Bruto circa 180 hectares. Waarvan circa 30 hectares (oude kreken) beter niet bebouwd kunnen worden. Daar is een prachtige wijk van te maken met veel water en groen. Grondkosten: bijna 0 euro voor 150 hectares te bebouwen grond. Uitgaande van 40 wooneenheden per hectare en een bruto opbrengst per wooneenheid voor de gemeente van circa 50.000 euro is een bruto opbrengst van in potentie 300 miljoen euro. Weg schuldenproblematiek. Een eerste reactie van een lokaal/regionaal vastgoedondernemer: ‘gedurfd, maar de grove berekening klopt’. Daar valt een prachtige parkachtige wijk te bouwen. Het vergt politieke durf. En zeker niet iedereen zal blij zijn. Je zal maar een huis op de Plaat of de Boulevard gekocht hebben. De vraag die we eerlijk moeten stellen is: hebben we het geld om die mooie parel aan de Bergse kroon te kunnen onderhouden?
Welke optie uiteindelijk ook uit de bus komt, linksom of rechtsom: het zal pijn doen. De Bergse politiek zal het financiële probleem moeten erkennen en naar oplossingen toe moeten werken. Bergen op Zoom wil een toekomst die bij haar aard en geschiedenis past. Weg de lethargie en somberheid. We willen gaan voor ‘Olympisch’ eremetaal in een ‘sport’ waar we al eeuwen goed in zijn!
Louis van der Kallen.
