| 27-11-2020 |
Excellentie,
Al vele jaren ga ik mee in het openbaar bestuur. Vanaf het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw ben ik politiek actief. Ik heb bij tal overheden vele jaren bestuurlijke functies vervuld: 34 jaar raadslid, twaalf jaar statenlid, bijna 50 “bestuursjaren” bij tien verschillende waterschappen over de volle breedte van het land (van Domburg tot Winterswijk, zeg ik weleens). Verder ben ik bij meer dan twintig gemeenten actief geweest in rekenkamercommissies en rekenkamers. Ik hecht zeer aan mijn rechten als volksvertegenwoordiger, aan het goed functioneren van de democratie en aan de rol van de gekozene daarin.
Die rechten zijn in het afgelopen jaar 2020 buitengewoon uitgehold door de manier waarop de overheden menen om te moeten gaan met de uitdagingen die de pandemie ons geeft bij de invulling van haar bestuurlijke taken. Ik ben de afgelopen drie weken twee keer feitelijk buitengesloten (vermoedelijk door falende techniek) bij een vergadering van de fractievoorzitters. Vele malen heb ik delen van een (besloten) vergadering gemist door ‘technische problemen’. Eerder heb ik daar op mijn website over geschreven. https://www.louisvanderkallen.nl/2020/11/12/een-jaloerse-luddiet/
Ik zie velen van mij oudere collega’s worstelen met de ‘techniek’ en de daaraan verbonden procedures. Maar wat nog erger is: de democratie wordt uitgehold, een echt debat en daarmee een goede uitwisseling van argumenten wordt ernstig bemoeilijkt en is grotendeels onmogelijk. Dit tast de kwaliteit aan van het openbaar bestuur en daarmee van de ervaren legitimiteit daarvan. Er ontstaat een verschil in de feitelijke deelname aan het debat en het bestuur. Ook burgers worden ernstig belemmerd in hun participatie aan de menings- en oordeelsvorming door het openbaar bestuur.
Het is, mijn inziens verbijsterend dat overheden ieder voor zich een weg zoeken in de technische ‘mogelijkheden’. In mijn functioneren in dat openbaar bestuur en als volksvertegenwoordiger kom ik minimaal vier systemen geregeld tegen. Als (halve) digibeet vraag ik mij vaak af: kan het niet simpeler? Waarom vergader ik bij mijn gemeente de ene keer via Zoom, dan via Teams en dan via Pexip? Een enkele keer kom ik bestuurlijk ook GoToMeeting tegen. Bij webinars gericht op overheidsdeelname zie ik weer andere systemen.
Het gebeurt met regelmaat dat systemen niet optimaal werken en een raadslid of burgerlid even wegvalt en opnieuw moet inloggen. De voorzitter is dan bijna altijd in staat de vergadering zo te leiden dat het raadslid toch nog zijn of haar ‘woordje’ kan doen. Maar het ‘gemiste’ deel van het ‘debat’ is niet meer goed te maken. Hooguit later te beluisteren.
De twee keren dat ik feitelijk geheel ben buitengesloten zijn voor mijn gevoel een schending van mijn door de kiezer en de wet gegeven bevoegdheden en mandaat. Ik ben dan immers feitelijk belemmerd in mijn rechten en plichten als raadslid en fractievoorzitter. Ook al is dat niet opzettelijk, feitelijk is er dan sprake van belemmering (kneveling) van een raadslid.
De gemeente Bergen op Zoom nadert c.q. zweeft boven de financiële afgrond. De gemeenteraad en het college van B&W proberen te komen tot maatregelen om het tij te keren.
Op donderdagavond was er een beeldvormende bijeenkomst waarin burgers en organisaties hun gedachten konden uiten over de enorme bezuinigingsplannen. Zo’n bijeenkomst behoort feitelijk en qua verordening openbaar te zijn. De techniek liet ons in de steek.
Het is uw taak toe te zien op het functioneren van de democratie, ook in tijden van een voortdurende pandemie, en vooral in tijden dat het functioneren van onderdelen van die democratie zoals nu bij de gemeente Bergen op Zoom buitengewoon belangrijk is.
Dit reikt verder dan vergaderingen van de gemeenteraad. Ook de contacten van het politieke en ambtelijke systeem met de burgerij lijden enorm onder de huidige wijze van functioneren. Feitelijk functioneert het niet of nauwelijks. Nu de pandemie een chronisch karakter heeft, verwacht ik van een hogere overheid een ingrijpen dat leidt tot een herstel van de kwaliteit van het democratisch gehalte van het openbaar bestuur. In mijn beleving is het de taak van uw ministerie en van u als minister dat het democratisch functioneren van organen als gemeenteraden en algemene besturen van waterschappen is geborgd.
Een stemming verliezen is democratie, maar buitengesloten worden door een computersysteem is de ‘dictatuur’ van een machine. En als recht geaarde Luddiet kan ik dat nooit accepteren.
Het huidige (digitale) functioneren van gemeenteraden doet – mijn inziens – geen recht aan de wettelijk regelgeving omtrent het functioneren van het openbaar bestuur. Het verlangt uw ingrijpen. Help de gemeenten en waterschappen dit snel en goed te regelen want het werkt niet en vervreemt de burger verder van haar of zijn overheid. Wees een hoeder van ons hoogste goed, de democratie.
Hoogachtend,
L.H. van der Kallen
lid van de gemeenteraad van de gemeente Bergen op Zoom
cc Fracties Tweede Kamer
Kajsa Ollongren, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, viceminister-president